Kỹ thuật trồng một số giống hoa lan tại Việt Nam – p16

Kỹ thuật trồng một số giống hoa lan tại Việt Nam

Giới thiệu một số giống hoa lan phổ biến tại Việt Nam, tên gọi, đặc điểm thực vật, cách trồng và kỹ thuật chăm sóc sao cho cây lan khỏe mạnh và ra hoa.

Xem thêm:

– Phần 1 – Sản xuất hoa lan – Giới thiệu và tình hình chung.
– Phần 2 – Nguồn gốc, đặc điểm thực vật học.
– Phần 3 – Yêu cầu điều kiện sinh thái của lan và tiêu chuẩn định giá.
– Phần 4 – Nhà kính trồng lan, nhà che – Giới thiệu.
– Phần 5 – Làm giàn treo cho lan, móc treo, sạp kệ.
– Phần 6 – Lắp đặt hệ thống tiêu, tưới nước cho hoa lan.
– Phần 7 – Chọn chậu và làm giá thể trồng lan.
Phần 8 – Kỹ thuật nhân giống hoa lan.
Phần 9 – Nhân giống lan Mokara – lan cắt cành.
Phần 10 – Nhân giống lan vũ nữ.
Phần 11 – Kỹ thuật nhân giống lan Hồ điệp và lan Cattleya.
Phần 12 – Nhân giống lan Hoàng Thảo.
Phần 13 – Nhân giống địa lan – hướng dẫn.
Phần 14 – Nhân giống lan hài – Paphiopededilum.
Phần 15 – Xử lý cây phong lan giống.

Giới thiệu một số giống hoa lan phổ biến.

A. Cách đọc tên giống hoa lan.

1. Đọc tên theo tên gọi quốc tế.

Tên những cây lan gồm 4 phần:

a. Hàng chữ đầu tiên mang loài của cây lan.

  • Ví dụ như Cattleya, Cymbidium, Oncidium, Phalaenopsis, Paphiopedilum v.v…

b. Hàng chữ thứ hai chỉ tên cây lan. Tên cây lan nguyên giống được viết nghiêng bằng chữ thường.

  • Ví dụ như Paphiopedilum hiepii. mang tên giáo sư Nguyễn Tiến Hiệp người đã tìm ra, hoặc mang tên nơi chốn khởi thủy đã tìm thấy như Paphiopedilum philippinense, tên một thứ lan nữ hài đã tìm thấy ở Philipin. Tên này cũng dùng để chỉ mầu sắc như Masdevallia coccinea, coccinea có nghĩa là mầu đỏ, hoặc để chỉ hương thơm như Aerides odorata hay để chỉ trạng thái của hoa như Dendrobium pendula, tên Việt là Hoàng nhạn có chùm hoa dài thõng xuống.

c. Nếu tên viết bằng chữ hoa như Paphiopedalum Olivia, chỉ cho ta biết là lan đã được ghép giống (do cây Paphiopedilum niveum ghép với lan Paphiopedilum tonsum.)

2. Đọc tên theo tên gọi Việt Nam.

Tên cây lan Việt sẽ gồm có 3 phần:

a. Tên khoa học để dễ dàng tra cứu vì đã được các nhà chuyên môn quốc tế thẩm định.

  • Thí dụ: Aerides rosea.

b. Tên Việt: Giáng Hương (loài Aerides) Hồng Nhạn (giống hoa lan rosea), gọi chung là Giáng Hương Hồng Nhạn.

c. Tên dân gian:

Thông thường khi đặt tên hoa lan người ta đặt theo:

  • Hình dáng của hoa hay cây như: Vũ nữ.
  • Mầu sắc: Bạch ngọc.
  • Hương thơm: Quế hương.
  • Địa danh: Đà Lạt.
  • Điển tích: Trần Mộng.
  • Tên người: Tuấn Anh.

B. Đặc điểm của các giống hoa lan.

1. Lan Hồ Điệp (Phalaenopsis).

– Trong số những loài hoa xinh đẹp trong vườn hoa muôn màu muôn vẻ của thế giới tự nhiên, có lẽ hiếm có loài hoa nào lại phong phú, tập hợp quanh mình nhiều họ, nhiều chủng loại, màu sắc, dáng nét và giàu sức quyến rũ, mê hoặc con người một cách vô điều kiện cho bằng phong lan. Phong lan không chỉ mang vẻ đẹp đài các, sang trọng nhưng ấm áp, gần gũi mà nó còn chất chứa trong mình những giá trị tiềm ẩn, luôn mới lạ, luôn hấp dẫn và mời gọi lòng say mê, khám phá của những ai trót nặng lòng với loài hoa vương giả này. Trong số những loài phong lan được nuôi trồng chủ yếu ở nước ta, bên cạnh những loại hoa tương đối dễ chăm sóc như Mokara. Dendrobium, lan vũ nữ… thì vẫn có những loài phong lan chỉ thích hợp với một số khu vực địa lý nhất định mà cụ thể nhất là địa lan – loài hoa chỉ có thể nuôi trồng trong điều kiện lí tưởng của Đà Lạt… Không quá kén chọn và hạn chế nơi trồng như địa lan song Lan Hồ điệp cũng là một trong những giống hoa lan quí mà qui trình chăm sóc, thuần dưỡng cũng đòi hỏi lắm công phu, tâm huyết của người trồng.

– Lan Hồ điệp là giống hoa lan có tên gọi Phalaenopsis, thuộc họ phụ Vandeae. Tên gọi Phalaenopsis bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp trong đó Phalaina có nghĩa là “con bướm” và Opsis có nghĩa là “giống như”.

a. Đặc điểm thực vật học:

– Lan Hồ điệp là cây đơn thân, ngắn, lá to, dày, mọc sát vào nhau. Hoa nở luân phiên hết cái này đến cái khác, thời kì nở hoa thay đổi theo loài và thường nở trong vài tháng. Phát hoa mọc từ nách lá, dài, chùm hoa nở từng cái, 3 đài to tròn, hai cánh xoè rộng kín, màu sắc đẹp. Môi hoa cong dẹp có hai râu dài nên cả đóa hoa trong giống như con bươm bướm. Hai hàng hoa xếp đều đặn 2 bên cành, khẽ đong đưa như đàn bướm xinh xắn đang bay lượn chập chờn. Trụ có hình bán nguyệt với hai phân khối u lên, chứa đầy phấn hoa. Số hoa trên cành biểu thị sức sống của cây. Số lượng càng nhiều thì cây càng sung sức. Riêng đặc tính phân nhành hoa lại tùy thuộc nhiều vào từng loại giống hoa lan.

Thân, lá giống hoa lan Hồ Điệp.
Thân, lá giống hoa lan Hồ Điệp.

– Lan Hồ điệp có màu sắc phong phú, không thua kém bất cứ giống hoa lan nào khác từ trắng, hồng, đỏ, vàng, tím đến các loại hồ điệp có sọc nằm ngang hoặc thẳng đứng, hoặc có đốm to hay nhỏ v.v…

Một số loại hoa lan Hồ Điệp.
Một số loại hoa lan Hồ Điệp.

– Đây là giống hoa lan gồm các loài có hoa lớn đẹp, cuống ngắn gom lại thành những chùm lỏng lẻo, đơn hay phân nhánh. Lá dài và cánh hoa phẳng, trải rộng, thường thì lá đài giống và gần bằng cánh hoa. Môi liên tục, có góc trục kéo dài, vì mang một điểm nhú nhỏ ở gốc, phiến bên trải rộng hay hướng lên một ít, phiến giữa trải ra nguyên vẹn hay có 2 phiến dài và có dĩa, những bộ phân phụ có dạng thay đổi. Trụ bán nguyệt dày ở bên trên, thẳng hay hơi cong.

– Lan Hồ điệp thường được nuôi trồng trong nhà kín bằng nguồn giống cấy mô và được trang bị lưới che, hệ thống quạt gió… để chủ động điều chỉnh lượng ánh sáng và nhiệt độ thích hợp trong từng giai đoạn tăng trưởng, phát triển cụ thể của cây. Bên cạnh đó, cần chú ý đến nguồn giống hoa lan khỏe mạnh, sạch bệnh và khả năng cung cấp với số lượng lớn.

– Thời gian từ lúc gieo hạt đến lúc đưa được cây giống hoa lan từ bình cấy mô ra trồng là khoảng 6 tháng rưỡi. Dùng que có móc ở đầu, móc vào phần giữa rễ và thân lan, kéo theo từng thân cây một ra khỏi miệng bình, chú ý tránh làm gẫy rễ và giập nát thân cây. Cây sau khi được đưa ra khỏi bình thuỷ tinh, phải rửa bỏ lớp thạch bằng nước sạch rồi để cho cây khô ráo.

* Nhiệt độ và ẩm độ:

  • Nhiệt độ lý tưởng tối thiểu từ 22 – 250C vào ban ngày và 180C vào ban đêm.
  • Ẩm độ tối thiểu cần thiết là 70%.

* Ánh sáng:

Cụ thể Lan Hồ điệp ưa bóng mát, chịu sáng, nhưng ít chịu nắng. Ở giai đoạn cấy mô và cây con, Lan hồ điệp có nhu cầu ánh sáng thấp, chỉ khoảng 30%, vì vậy chúng ta cần che bớt 70% ánh sáng bằng cách phủ lưới tán xạ bên dưới mái che. Ở Việt Nam nếu cây lan Hồ Điệp được trồng với 12 giờ chiếu sáng trong ngày, trong đó khoảng 1 – 2 giờ cây nhận được ánh sáng trực tiếp, cây sẽ sinh trưởng phát triển tốt. Tốt nhất là tạo cho lan Hồ Điệp một loại ánh sáng gần như khuếch tán. Các loại tôn nhựa hoặc vải lưới nylon thưa 1mm.

b. Các loài lan thuộc giống hoa lan Phalaenopsis.

  • Giống hoa lan Phalaenopsis Brother Lancer.

Đây là loại lan giống có hoa nhỏ hơn nở rất đẹp trên cọng hoa ngắn và rắn chắc hơn nên rất lý tưởng để trồng trong nhà vì nó chiếm ít diện tích. Hoa nở vào bất cứ mùa nào trong năm, có màu chanh nhạt, có sọc hay lốm đốm hồng và môi có màu vàng sẫm.

Giống hoa lan Phalaenopsis Brother Lancer.
Hoa Phalaenopsis Brother Lancer.

  • Giống hoa lan Phalaenopsis Fajans fireworks.

Có hoa màu hồng gân sọc phức tạp nằm phủ trên nền màu trắng, hay còn gọi là sọc thương yêu. Từng nhánh hoa rộng 7cm, hoa tươi trong nhiều tuần vào những thời điểm khác nhau trong năm.

Giống hoa lan Phalaenopsis Fajans fireworks.
Giống hoa lan Phalaenopsis Fajans fireworks.

  • Giống hoa lan Phalaenopsis Golden Hat.

Những lốm đốm hơi đỏ ngay chính giữa những đóa hoa màu vàng nhạt tạo nên sự hài hòa về màu sắc rất tuyệt vời.

Giống hoa lan Phalaenopsis Golden Hat.
Giống hoa lan Phalaenopsis Golden Hat.

  • Giống hoa lan Phalaenopsis Culiacan.

Loại này có hoa màu trắng và môi màu vàng. Một cây phát triển tốt thường nở từ 2 – 3 lần trong năm.

Giống hoa lan Phalaenopsis Culiacan.
Giống hoa lan Phalaenopsis Culiacan.

  • Giống hoa Phalaenopsis Mad Milva.

Hoa rất đẹp, cánh hoa và đài hoa có màu đỏ hồng sẫm. Hoa nở 4 mùa và có thể sống vài tuần.

Hoa lan loài Phalaenopsis Mad Milva.
Hoa lan loài Phalaenopsis Mad Milva.

  • Giống hoa lan Phalaenopsis Happy girl.

Loại này có hoa màu trắng có những cánh hoa tròn dễ thương và môi màu đỏ dâu tây là một sự kết hợp màu sắc rất tuyệt.

Hoa lan loài Phalaenopsis Happy girl.
Hoa lan loài Phalaenopsis Happy girl.

  • Giống hoa lan Phalaenopsis Little Skipper.

Đây là loài lan có hoa màu hồng nhạt, nhỏ chỉ rộng khoảng 2,5cm. Cây ra hoa suốt bốn mùa.

Hoa của loài lan Phalaenopsis Little Skipper.
Hoa của loài lan Phalaenopsis Little Skipper.

  • Giống hoa lan Phalaenopsis Mystik golden Leopard.

Loại lan có hoa màu vàng rất đẹp, có cọng hoa tương đối cứng. Cánh hoa màu vàng, môi màu đỏ cam nổi bật nên giữa màu hoa vàng. Hoa có thể nở bất cứ màu nào trong năm.

Hoa của loài lan Phalaenopsis Mystik Golden Leopard.
Hoa của loài lan Phalaenopsis Mystik Golden Leopard.

2. Giống hoa lan Cattleya.

– Cattleya được tôn làm “Hoàng hậu của hoa phong lan” và được biết đến như loài hoa cao cấp phổ biến. Trong khi các nhà trồng hoa chào bán một số loài Cattleya thiên nhiên thì lại có một số nhà vườn lai tạo một số giống hoa lan Cattleya với các loài có họ hàng gần với Cattleya để tạo ra các loài có màu sắc, kích cỡ và hình dạng phong phú.

– Hầu hết các loài Cattleya hoang dã mọc ở các khu rừng thuộc Nam Mỹ như rừng vùng Argentina, Bolivia, Paraguay và Mexico. Chúng nở hoa trong vùng Andes ở độ cao gần mực nước biển đến độ cao 2.700-3.000m. Cattleya là loài thực vật biểu sinh hay khi sinh. Một phần thân cây Cattleya thường được che phủ bởi vòm lá của rừng và chúng lấy ẩm độ và ánh sáng để phát triển. Đây là điều quan trọng chúng ta cần nhớ để chăm sóc cho cây Cattleya trong vườn.

– Nhóm Cattleya một lá: Thường là giả hành mang duy nhất một lá ở đỉnh, nhưng cũng có khi có một, hai giả hành cá biệt mang 2 lá. Đây là nhóm hoa cô độc và rất đẹp. Tuy nhiên, nếu điều kiện dinh dưỡng đầy đủ, các cây nhóm này có thể cho một chùm hoa với ba hoa to, đẹp.

Lan Cattleya một lá.
Lan Cattleya một lá.

Nhóm Cattleya hai lá: Thường là giả hành mang ở đỉnh 2 lá, cá biệt có giả hành mang 3 lá. Đây là nhóm có hoa chùm nhưng hoa hơi bé.

Lan Cattleya hai lá.
Lan Cattleya hai lá.

a. Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh của nhóm Cattleya.

* Ánh sáng.

– Ở rừng Cattleya thường dùng ánh sáng khuếch tán, chúng không thích ánh sáng trực tiếp vào giữa trưa. Với ánh sáng sáng chói chúng sẽ phát triển các cuống giả hành. Các giả hành cứng này là nơi để Cattleya giữ nước lại, rất quan trọng cho sự phát triển và chu trình sống của chúng và cũng từ các giả hành này hoa cũng mọc lên ngay trên đỉnh. Cattleya và những loài họ hàng với nó đều đòi hỏi lượng ánh sáng tốt. Chúng chịu ánh sáng chiếu đến vào buổi sáng nhưng phải có bóng râm vào buổi trưa từ 11 giờ đến 3 giờ chiều, và ít râm vào giấc xế. Lá cây phải có màu xanh nhạt, nếu lá màu xanh đậm nghĩa là cây bị thiếu nắng.

* Nhiệt độ.

– Ở rừng tại các cao độ khác nhau, nhiệt độ cũng rất khác nhau cho cây sử dụng. Vào mùa đông nơi vĩ độ cao cây trở nên thích ứng với nhiệt độ thấp đến 10 – 13oC và chịu được nhiệt độ cao đến 27 – 32oC vào mùa hè. Khi chăm sóc Cattleya, ta cũng nên tạo vài sự thay đổi nhiệt độ để chúng phát triển và ra hoa. Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm tối thiểu 10oC là lý tưởng nhất. Nhiệt độ lý tưởng vào ban ngày là: 24 – 29,5oC và ban đêm từ 15,5 – 18,5oC. Thỉnh thoảng nhiệt độ có cao quá hay thấp quá cây vẫn có thể chiụ được nếu cây không chịu đựng quá lâu.

* Nước

– Ẩm độ là bạn của Cattleya. Chúng ta hiểu được điều này vì Cattleya sống ở rừng mưa nhiệt đới. Rễ cây không thể chìm trong nước quá lâu vì chúng sẽ bị thối. Nước phải thông khí (đầy đủ oxy). Nói chung, tưới nước rất quan trọng trong việc chăm sóc Cattleya, vì vậy cần tưới 2 lần/tuần suốt thời kỳ tăng trưởng và 1 lần/tuần trong thời kỳ nghỉ của chúng. Cattleya là loài phong lan chịu được khô giữa các lần tưới nước sau khi trổ hoa. Điều này giúp cho sự phát triển giả hành tốt thêm. Phải chắc chắn là chậu cây phải thoát nước tốt và kịp thời. Khi tưới, ta có thể thể tưới ngay lên cây và nước phải thoát nhanh khỏi chậu. Ta có thể để nước chảy vào cây khoảng 30 giây, giả hành sẽ hấp thu đủ nước và dự trữ lại. Nếu cây ra hoa vào mùa đông hay mùa xuân điều này có nghĩa là cây đã nghỉ ngơi đầy đủ (khoảng 6 – 8 tuần). Suốt thời kỳ này chỉ cần tưới nước 1 lần/tuần và giữ ánh sáng đều đặn như nhau. Nhưng nếu cây nở hoa vào mùa hè nghĩa là cây không cần phải nghỉ nữa. Nói chung Cattleya phát triển tốt nhất khi giá thể trong chậu khô đi giữa hai lần tưới, tương tự như chúng sống trong tự nhiên (mọc trên đỉnh của các cây) cây thường
khô ráo giữa hai trận mưa.

b. Một số loài lan Cattleya.

  • Loài Cattleya Andean Mist.

Hoa màu trắng có một chút vàng ở giữa tạo nên một cảm giác thanh thoát. Cây có thể có từ 1 đến 3 hoa.

Loài lan Cattleya Andean Mist.
Loài lan Cattleya Andean Mist.

  • Loài Cattleya Skinneri.

Được coi là biểu tượng trên toàn đất nước Costa Rica, loại này ra hoa vào mùa thu rất đẹp. Hoa có rất nhiều màu, tím, trắng…

Loài Cattleya Skinneri.
Loài Cattleya Skinneri.

  • Loài Cattleya Golden girl.

Hoa màu cam rực rỡ nở vào mùa thu, có thể cho ta 1 đến 2 hoa trên một cây.

Loài Cattleya Golden girl.
Loài Cattleya Golden girl.

  • Loài LaelioCattleya Beaumesnil “Parme”.

Loại lan này có thể ra từ 2 đến 4 hoa rất thơm. Hoa màu tím chủ đạo và có chút vàng ở giữa, hoa nở trong các tháng mùa Hè.

Loài LaelioCattleya Beaumesnil “Parme”.
Loài LaelioCattleya Beaumesnil “Parme”.

  • Loài LaelioCattleya Archange.

Loại lai giống có hoa màu hồng tím, cánh hoa chồng nếp. Hoa nở vào mùa Xuân do những thân giả trưởng thành mùa trước đó.

Loài LaelioCattleya Archange.
Loài LaelioCattleya Archange.

  • Loài LaelioCattleya Starting Point “Unique”

Loại này có hoa lớn và nở vào mùa thu rất đẹp. Có môi màu tím sẫm nổi bật trên viền cánh hoa màu trắng tuyền.

Loài LaelioCattleya Starting Point “Unique”.
Loài LaelioCattleya Starting Point “Unique”.

3. Giống hoa lan Hoàng Thảo Dendrobium.

– Dendrobium do tiếng La tinh, “dendro” nghĩa là cây, còn chữ “bios” nghĩa là sự sinh sống. Do đó Dendrobium được hiểu là cây lan sống ở trên cây hay phong lan. Tiếng Việt thường gọi là lan Hoàng Thảo có lẽ bởi vì trước kia chúng ta không phân biệt giữa loài và giống nên chỉ nhằm vào các cây có hoa mầu vàng mà thôi. Thực ra lan Dendrobium có nhiều mầu sắc và hình thái khác nhau. Hiện nay có nhiều người dùng chữ Đăng lan thay cho Dendrobium như Cát lan cho Cattleya chẳng hạn.

Lan Dendrobium là loài đa thân với nhiều giả hành. Dendrobium ra những thân giả từ thấp đến cao, có thể rất dài và gầy, khi lớn lên thì cụp xuống hay cứng và thẳng đứng. Có thể có lá mọc từ gốc đến ngọn, thân lá hình trái xoan hẹp, có hoa văn rời rạc, nhú ra chéo nhau.

Giống lan Hoàng Thảo Dendrobium.
Giống hoa lan Hoàng Thảo Dendrobium.

a. Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh của nhóm lan Hoàng Thảo Dendrobium.

* Nhiệt độ:

Nhiệt độ ảnh hưởng rất nhiều đến sự tăng trưởng của cây cối, vào mùa hè nóng nực cây phát triển nhanh hơn cho nên cần nhiều độ ẩm và nước. Phần lớn các cây này thích hợp với nhiệt độ ban đêm vào khoảng 10 – 16°C và ban ngày vào 21 – 32°C. Nếu trời nóng hơn nhiệt độ ở trên chúng ta nên tưới cây thường xuyên hơn, cây sẽ không bị tình trạng căng thẳng hay nóng cháy.

* Ánh Sáng:

Ánh sáng rất quan trọng cho cây lan vì nó trực tiếp giúp cho cây tạo ra chất nuôi dưỡng cho cây tăng trưởng nhanh. Nếu thiếu ánh sáng cây sẽ yếu mềm và chậm phát triển, không những thế mà có thể làm cho cây không ra hoa được. Nhưng nếu quá nhiều ánh nắng sẽ làm cho cây bị cháy lá hoặc chết cây con.

* Nước:

Nước rất quan trọng cho cây để tăng trưởng. Vào mùa hè cây cần nước nhiều hơn là mùa đông. Nếu thiếu nước cây sẽ không phát triển và có thể bị chết khô. Nhìn thấy thân cây hoặc lá cây bị nhăn nheo, chúng ta biết là cây bị thiếu nước. Vào mùa hè chúng ta có thể tưới 2 lần một tuần, nếu trồng trong chậu nhựa, còn mùa đông chỉ tưới mỗi tuần một lần là đủ. Tưới quá nhiều cây sẽ bị úng thủy và sẽ bị thối rễ và tạo cho cây dễ bị nhiễm trùng hoặc nhiễm nấm rồi chết.

* Độ ẩm:

Độ ẩm cũng rất cần cho cây được phát triển nhanh hơn và hoa cũng tươi tốt và lâu tàn. Trung bình cây cần độ ẩm khoảng từ 40 – 60% vào ban ngày và từ 60 – 90% vào ban đêm cây sẽ tươi tốt hơn. Với độ ẩm cao, lá cây và rễ cây sẽ có thể hút hơi nước trong không khí khi cần thiết.

b. Giới thiệu một số giống hoa lan Hoàng Thảo Dendrobium.

  • Loài Dendrobium Brymeriannum.

Chủng loại lan này rất hiếm ra hoa vào mùa Xuân. Loại lan này rất khó trồng và chăm sóc. Hoa màu vàng đậm có môi viền rất đậm hay tia ra như râu. Cây cao và thon.

Loài Dendrobium Brymeriannum.
Loài Dendrobium Brymeriannum.

  • Loài Dendrobium delicatum.

Loại lan này có những cánh hoa nhỏ nhắn, màu trắng kem tỏa hương rất thơm nở đầy trên thân cây cứng cáp vào mùa Xuân.

Loài Dendrobium delicatum.
Loài Dendrobium delicatum.

  • Loài Dendrobium fimbriatum var oculatum.

Chủng loại lan này có hoa màu vàng. Ra hoa vào mùa Xuân trên những cụm lủng lẳng buông thõng từ ngọn những thân cây thon trụi lá. Con mắt chính giữa môi gần như đen sẫm làm nổi bật nên vẻ đẹp của hoa. Loại này tương đối hiếm.

Loài Dendrobium fimbriatum var oculatum.
Loài Dendrobium fimbriatum var oculatum.

  • Loài Dendrobium infundibulum.

Loại này có hoa màu ngọc trắng, đường kính hoa lớn khoảng 8cm, mọc tràn trên các ngọn cây vào mùa Xuân. Đây là loại lan tương đối dễ trồng.

Loài Dendrobium infundibulum.
Loài Dendrobium infundibulum.

  • Loài Dendrobium Gatton Sunray.

Loại này có thân cây mọc rất cao có thể từ 1 – 2 m, hoa rộng tới 10cm, nở vào đầu mùa Hạ. Hoa rất đẹp là sự kết hợp của màu vàng lúa, môi chính giữa là màu hạt dẻ đậm.

Loài Dendrobium Gatton Sunray.
Loài Dendrobium Gatton Sunray.

  • Loài Dendrobium Miyakei.

Loại lan này ra hoa trên thân cây trụi lá. Hoa có màu hoa cà, nở vào mùa Hạ. Cây lan này ưa những nơi tương đối ẩm và nhiều ánh sáng. Nếu trồng trên giỏ thì thân cây cụp xuống.

Loài Dendrobium Miyakei.
Loài Dendrobium Miyakei.

  • Loài Dendrobium New Comet “Red Queen”.

Đây là một trong những giống hoa lan lai rất đẹp. Hoa có màu sắc sẫm và môi màu hạt dẻ. vào mùa Xuân hoa nở dọc theo thân mềm mại của cây.

Loài Dendrobium New Comet “Red Queen”.
Loài Dendrobium New Comet “Red Queen”.

  • Loài Dendrobium New Guinea.

Lan này có các hoa hơi gục xuống có màu vàng sẫm, nở vào mùa Hạ trên những cụm rời rạc trên chóp thân cứng có 2 lá. Hoa rất đẹp trong nhiều tháng.

Loài Dendrobium New Guinea.
Loài Dendrobium New Guinea.

  • Loài Dendrobium Victoria – regina.

Cây có hoa màu hoa cà, nở thành chùm nhỏ vào mùa Xuân ở những thân trụi lá già. Cây này ưa môi trường ấm áp, cây này thuộc loại rụng lá và mùa đông thì nghỉ ngơi.

Loài Dendrobium Victoria - regina.
Loài Dendrobium Victoria – regina.

  • Loài Dendrobium Seigyoku “Queen”.

Loại này có màu hoa trắng, nở vào mùa Xuân. Hoa nở nhiều trên các nhánh ngắn của thân cây.

Loài Dendrobium Seigyoku “Queen”.
Loài Dendrobium Seigyoku “Queen”.

  • Loài lan Báo Hỷ Dendrobium secundum.

Lan Báo Hỷ là giống hoa lan cao chừng 50 – 70cm, lá dài 10 – 14cm, ngang rộng 3cm. Dò hoa từ 10 – 13cm, mọc ở gần ngọn cây mọc từ năm trước khi cây trụi lá. Hoa nhỏ 1,25cm chừng 50 chiếc mọc chi chít, không nở bung ra nhưng có hương thơm. Hoa nở vào đầu mùa Xuân cho đến cuối màu Hè.

Loài lan Báo Hỷ Dendrobium secundum.
Loài lan Báo Hỷ Dendrobium secundum.

4. Giống hoa lan vũ nữ Oncidium.

– Oncidium hay Dancing Lady hay lan Vũ nữ là một loại lan gồm khoảng chừng 600 giống mọc tại các miền thuộc Nam Mỹ châu. Loại lan này có những củ bẹ to hoặc nhỏ phía trên có 1 lá hoặc 2 lá. Tùy theo giống có lá dầy và cứng như tai lừa hoặc dài và mềm như nhiều giống hoa lan khác. Hoa có hình dạng gần giống như nhau nhưng khác ở mầu sắc và một vài đặc đỉểm. Dò hoa có thứ dài gần 2 thước như Onc. falcipetalum, Onc. carthagenense, Onc. divaricatum v.v… và cũng có những dò hoa ngắn như Onc. cheirophorum. Mỗi dò mang từ 30 Oncididium ampliatum đến 100 hoa và có nhiều giống hoa lan lớn đến 4 – 5 phân. Oncidium thường nở hoa vào mùa xuân hay mùa hạ cũng có những cây nở vào mùa thu và có thể trồng chung một điều kiện với các loại Cattleya và Epidendrum nghĩa là vào mùa lạnh tưới rất ít nước.

– Loại Oncidium là loại thường có lá xanh, thân giả màu xanh lục trang nhã và một đôi lá hẹp hình trái xoan. Cọng hoa nhú ra từ đế của thân giả, hoa có thể nở bất kỳ khi nào trung năm.

Giống hoa lan vũ nữ Oncidium.
Giống hoa lan vũ nữ Oncidium.

 

a. Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh của nhóm lan vũ nữ Oncidium

* Ánh sáng:

Oncidium cần nhiều ánh sáng hay đôi chút ánh nắng. Những giống hoa lan lá to và dầy cần nhiều ánh sáng hơn là những giống hoa lan lá mỏng và mềm. Những giống hoa lan sau này có thể trồng ở dưới ánh đèn được.

* Nhiệt độ:

Nhiệt độ thích hợp cho Oncidium là trung bình hay là ấm tức là ban đêm phải từ 12,77°C trở lên, tuy nhiên nếu nhiệt độ xuống khoảng 7,2°C một vài giờ cây cũng không chết, nhưng kéo dài cây sẽ không ra hoa. Nếu trên nhiệt độ lên tới 37,77°C cần tăng độ ẩm và gió.

* Tưới nước:

– Những giống hoa lan có lá dầy và cứng không cần tưới thường xuyên như những giống hoa lan có lá mỏng và mềm. Khi tưới hãy tưới cho thật đẫm sau đó để cho gần khô hãy tưới tức là vào khoảng 4 đến 10 ngày tùy theo thời tiết và chậu to nhỏ khác nhau. Mùa đông tưới nước thưa hơn và ít hơn.

b. Một số loài lan thuộc giống hoa lan Vũ nữ Oncidium.

  • Loài Oncidium Boissiense.

Loại lan này rất đẹp, có hoa lớn màu vàng chói. Cây to, mập ra hoa vào mùa Thu, có thể trồng được trong nhà hay trong nhà kính mát mẻ đến ấm áp.

Loài Oncidium Boissiense.
Loài Oncidium Boissiense.

  • Loài Oncidium Sharry Baby “Sweet Fragrance”.

Loại lan này có hương thơm của Socola, ra rất nhiều hoa màu đỏ dâu tây có đầu môi trắng. Nở vào những thời điểm khác nhau, ưa nhiệt độ mát mẻ.

Loài Oncidium Sharry Baby “Sweet Fragrance”.
Loài Oncidium Sharry Baby “Sweet Fragrance”.

  • Loài Oncidium sphacelatum.

Đây là một trong số chủng loại cao. Những cọng hoa mọc như nhánh có thể cao đến gần 1m, ra rất nhiều hoa ở hai bên. Hoa nở vào mùa Xuân và cần nhiều ánh sáng.

Loài Oncidium sphacelatum.
Loài Oncidium sphacelatum.

  • Loài Oncidium obryzatum.

Những cọng hoa cao, kết thành bó của chủng loại có hoa màu vàng nở từng chùm hoa nhỏ xíu ngất ngửng trên cây cao 20cm vào mùa Đông. Nên trồng loại này trong nhà kính có nhiệt độ trung bình.

Loài Oncidium obryzatum.
Loài Oncidium obryzatum.

5. Giống hoa lan Vanda.

Lan Vanda là một loại phong lan có nhiều màu sắc sặc sỡ, xuất xứ từ vùng Châu Á Thái Bình Dương. Lan Vanda được chia thành 3 loại: loại lá dẹp, loại lá tròn, và loại lá nửa tròn nửa dẹp. Lan Vanda rất đẹp, hình dáng vừa tròn lại vừa dày nên được rất nhiều người ưa thích trồng. Hoa Lan Vanda thường tươi lâu từ 4 đến 8 tuần, tuỳ theo khí hậu và giống. Có vài loại Lan Vanda tỏa mùi thơm như Vanda amesiana, V. denisonianum, V. cristata và V. dearei. Có loại có vân như Vanda coerulea hoặc đốm như V. tricolor hay V. sanderiana. Lan Vanda có thể ra hoa 2 hoặc 3 lần trong một năm nếu được chăm bón đủ điều kiện.

a. Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh của giống hoa lan Vanda.

* Độ ẩm:

Cây lan Vanda thích ở độ ẩm ban ngày vào khoảng 60% đến 70%, và ban đêm là khoảng 90% đến 95% thì cây sẽ phát triển nhanh. Nếu thiếu độ ẩm cây sẽ mau khô ở rễ và dẫn đến héo lá. Cây sẽ khó ra hoa nếu thiếu độ ẩm hoặc thiếu nước.

* Ánh sáng:

Cây Lan Vanda thích nhiều ánh sáng hơn loại cây Lan Hoàng Hậu nhưng không sống trực tiếp dưới ánh sáng, vì sẽ dễ bị cháy lá. Khi thấy lá cây đổi màu vàng tức là nhiều ánh sáng quá. Nếu lá cây xanh đậm tức là thiếu ánh sáng, có thể sẽ không ra hoa được. Chúng ta có thể trồng lan Vanda ngoài sân và sử dụng lưới 50% – 55% để lọc bớt ánh sáng. Loại lá tròn thì cần nhiều ánh sáng hơn loại lá dẹp.

* Nhiệt độ:

– Cây lan Vanda thích ở nhiệt độ ban đêm từ 10 – 16°C, ban ngày từ 22 – 32°C. Ở nhiệt độ cao chúng ta có thể tưới cây thường xuyên hơn như 2 hoặc 3 lần trong 1 ngày. Ở nhiệt độ thấp thì phải cẩn thận khi tưới nước, vì nếu tưới nước nhiều mà lạnh thì cây dễ bị nấm và rụng lá ở dưới gốc đi lên, như hình cây dừa.

* Tưới nước:

– Cây lan Vanda rất thích nước. Vào mùa hè thì cây phát triển rất nhanh nên cần nhiều nước. Ta có thể tưới nước mỗi ngày và 2 lần một ngày mà không sợ bị thối rễ nếu cây được trồng trong rổ không có nguyên liệu. Vào mùa đông bớt tưới nước lại, chỉ cần 2 lần trong 1 tuần là đủ. Khi thấy lá nhăn và mềm tức là cây đang bị thiếu nước trầm trọng, chúng ta cần tưới nhiều hơn. Thiếu nước cũng là nguyên nhân khiến lan Vanda khó có thể ra hoa.

b. Một số loài lan Vanda.

  • Loài Vanda coerulescens.

Một trong những chủng loại hoa nhỏ, có từng đôi lá mỏng và tròn như cây bút chì, để giữ độ ẩm, cọng hoa rời rạc nhú ra từ nách lá. Hoa có màu hoa cà nhạt, môi tím rộng 3cm. Loại này có thể ra hoa quanh năm.

Loài Vanda coerulescens.
Loài Vanda coerulescens.

  • Loài Vanda Fuchs magic.

Trong vô số các loại lan thuộc dòng này chúng cho các loại hoa mang nhiều màu sắc khác nhau, nhưng chủ đạo vẫn là màu tím hoa cà. Loại này nở hoa vào mùa Hè cho các cánh hoa và đài hoa lốm đốm rất dễ thương.

Loài Vanda Fuchs magic.
Loài Vanda Fuchs magic.

  • Loài Vanda Julia Sorenson.

Loại này có thể phát triển rất lớn với nhiều đôi lá. Hoa rộng khoảng 10cm, nở vào mùa Hè trên cọng hoa nhú ra từ nách lá.

Loài Vanda Julia Sorenson.
Loài Vanda Julia Sorenson.

  • Loài Vanda Manuvadee “Sky”.

Màu xanh của hoa thường ít thấy trong các loại lan ngoài lan Vanda. Màu xanh đậm của cây lan tô điểm thêm vẻ đẹp của bông hoa. Hoa nở vào mùa Hè.

Loài Vanda Manuvadee “Sky”.
Loài Vanda Manuvadee “Sky”.

6. Giống hoa lan hài Paphiopedilum.

– Giống hoa lan Paphiopedilum thuộc bộ phụ Paphiopedilinae, bộ Cypripedieae, họ Orchidaceae. Giống hoa lan này có nguồn gốc từ miền Viễn Đông và Indonesia. Chúng có thể phát triển trên đất mùn, trên các vật liệu khác trên tán cây trong rừng, trên các khe vách núi. Giống hoa lan này có khoảng 80 loài. Hầu hết chúng dễ nuôi trồng và dễ trổ hoa trong nhà, dưới ánh đèn, bên cửa sổ hay trong nhà kính, rất thích hợp cho người mới bắt đầu chơi lan. Trong điều kiện thích hợp, hoa có thể trổ 2 lần hoặc hơn trong năm. Đây là loại có hoa rất đặc biệt, dạng hình túi giống như chiếc hài của phụ nữ, vì vậy mà chúng còn được gọi là Lady’s slipper hay slipper orchid.

– Giống hoa lan Paphiopedilum được chia thành 2 nhóm, nhóm có lá đốm phát triển ở điều kiện mát rất dễ trồng và nhóm có lá xanh phát triển ở điều kiện lạnh hơn. Hoa giống như sáp, có cánh dạng hình túi và có đài hoa ở mặt lưng. Hoa đa dạng màu sắc, lâu tàn, có thể kéo dài trong vài tuần.

a. Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh của giống hoa lan hài Paphiopedilum.

* Nước và ẩm độ:

– Vì đây là loài không có giả hành nên bộ phận dự trữ nước của nó chủ yếu ở lá, vì vậy cần bổ sung lượng nước tưới cho cây đều đặn, cần duy trì ẩm độ khoảng 60 – 70%. Tưới 1 – 2 lần trong 1 tuần là đủ. Nên tưới nước vào buổi sáng sớm.

– Nước mưa rất tốt cho cây phát triển. Tùy thuộc vào điều kiện nhiệt độ và ánh sáng của từng mùa mà lượng tưới nước vào mỗi mùa có khác nhau. Vào mùa khô, cần tưới nước thêm để gia tăng độ ẩm cho cây. Nếu trồng Lan trong nhà thì nên đặt cây trên khay nước chứa đá sỏi để cây không bao giờ bị úng nước. Nếu trong nhà kính, chỉ cần tưới trên sàn nhà hoặc sử dụng hệ thống bốc hơi nước để gia tăng ẩm độ.

* Ánh sáng:

– Hầu hết các loại lan Paphiopedilum đều cần ánh sáng yếu, thích hợp nơi có bóng râm như trong nhà hay bên cửa sổ, vì vậy không nên để chậu lan trực tiếp dưới ánh nắng, lá nhanh chóng sẽ bị cháy nếu ánh sáng quá nhiều. Đây là loài rất thích hợp trồng trong nhà, hay bên bệ cửa sổ.

* Nhiệt độ và sự thoáng khí:

– Có hai nhóm, nhóm lan có lá đốm phát triển ở điều kiện khí hậu ấm thì phát triển tốt ở nhiệt độ trung bình 24 – 27oC vào ban ngày, khoảng 16oC vào ban đêm; còn đối với nhóm Lan có lá xanh phát triển ở khí hậu lạnh thì nhiệt độ trung bình 22oC vào ban ngày, khoảng 12oC vào ban đêm. Luôn đảm bảo độ thóang khí tốt, nhất là vào mùa đông, để tránh nhiễm nấm và vi khuẩn gây bệnh cho cây. Vào mùa đông cần giữ độ ẩm thấp để tránh rễ bị thối rữa; và tăng độ ẩm vào mùa nóng để rễ không bị cháy.

b. Các loài lan thuộc giống hoa lan hài.

  • Loài lan Paphiopedilum delenatii.

Đây là loài cho hoa đẹp nhất trong các loại Paphiopedilum, có túi màu hồng, có kích thước khoảng 7cm và thường trổ 2 – 3 bông trên 1 cuống. Lần đầu tiên nó được phát hiện ở Việt Nam vào những năm 1900. Tuy nhiên, đây là loài tương đối khó trổ bông. Nó cần khí hậu lạnh để trổ hoa, vì vậy cần hạ thấp nhiệt độ khi cây phát triển. Cây phát triển tốt dưới ánh sáng đèn phòng, bên bệ cửa sổ hay trong nhà kính.

Loài lan Paphiopedilum delenatii.
Loài lan Paphiopedilum delenatii.

  • Loài lan Paphiopedilum bellatulum.

Đây là loại dễ trồng đối với người mới biết trồng lan và dễ trổ hoa dù đặt bên cửa sổ, dưới ánh sáng đèn phòng hay trong nhà kính. Nên trồng cây trong điều kiện nhiệt độ ấm áp, ánh sáng vừa, độ ẩm tốt thì cây sẽ phát triển tốt và trổ hoa vào mùa xuân. Hoa có có kích thước khoảng 5 – 8cm, màu trắng hay ngà có đốm màu hạt dẻ và rũ xuống.

Loài lan Paphiopedilum bellatulum.
Loài lan Paphiopedilum bellatulum.

  • Loại lan Paphiopedilum Francisco Freire.

Đây là loại dễ trồng và rất dễ trổ bông dưới ánh đèn, bên cửa sổ hay trong nhà kính. Cây phát triển tốt trong chậu nhựa lẫn chậu đất sét, điều kiện nhiệt độ ấm. Đây là loại cho hoa đẹp, và lâu tàn.

Loại lan Paphiopedilum Francisco Freire.
Loại lan Paphiopedilum Francisco Freire.

  • Loài lan Paphiopedilum Callosum.

Đây là một trong những loài dễ trồng nhất của giống hoa lan Paphiopedilum. Loài này có hoa đẹp, kích thước khoảng 8 – 11 cm, có những vân sọc từ xanh lá đến tím, có lông tơ màu tím.

Loài lan Paphiopedilum Callosum.
Loài lan Paphiopedilum Callosum.

  • Loài lan Paphiopedilum Leeanum.

Hoa có đài hoa hai bên màu lục, một đài hoa lốm đốm hồng và đài hoa có lưng sọc trắng và một khoang túi màu nâu. Hoa nở vào mùa Đông và sống tới 3 tháng trên cây.

Loài lan Paphiopedilum Leeanum.
Loài lan Paphiopedilum Leeanum.

  • Loài lan Paphiopedilum Lady Isabel.

– Trên cọng hoa nở rất nhiều hoa màu trắng kem, lốm đốm nâu và môi màu đỏ nhạt trên nhánh cao. Hoa nở vòa mùa Đông và mùa Xuân. Lá đài màu lục có thể phát triển rất lớn.

Loài lan Paphiopedilum Lady Isabel.
Loài lan Paphiopedilum Lady Isabel.

  • Loài lan Paphiopedilum micranthum.

Loại lan này có lá lốm đốm hay vằn và hoa có màu hồng nhạt, khoang túi rất to và có những sọc vàng trên mỗi cánh hoa. Hoa nở vào mùa Xuân.

Loài lan Paphiopedilum micranthum.
Loài lan Paphiopedilum micranthum.

  • Loài lan Paphiopedilum Schillerianum.

Loại lan này có hoa màu kem có sọc và lốm đốm màu tím sẫm và khoang túi phồng ra cũng có màu tím tương tự. Hoa nở vào mùa Đông.

Loài lan Paphiopedilum Schillerianum.
Loài lan Paphiopedilum Schillerianum.

  • Loài lan Paphiopedilum Yellow Tiger.

Hoa có màu trắng kem, sọc màu nâu socola, khoang túi có màu mâm xôi. Những cánh hoa màu xanh nhạt làm cho vẻ đẹp trang nhã hơn. Hoa nở vào mùa Đông.

Loài lan Paphiopedilum Yellow Tiger.
Loài lan Paphiopedilum Yellow Tiger.

7. Giống hoa địa lan Cymbidium.

Địa lan có hai loại: hoa lớn và hoa nhỏ sau này những nghệ nhân đã ghép ra một loại là hoa vừa được ghép từ hoa lớn với hoa nhỏ, và những loại hoa rũ buông thõng được ghép ra hầu hết từ giống hoa địa lan Gấm Ngũ Hổ hay cây Lộ Hồi. Hình dáng địa lan đều giống nhau, lá dài, bẹ củ, dò hoa mộc ở dưới gốc lên, nhiều giống một củ ra hai dò hoa hay nhiều hơn, và có loại ra dò hoa hai năm liên tiếp cùng một củ. Đa số thổ lan nở hoa vào mùa đông, xuân, nhưng sau này có nhiều loại được làm ra nở hoa vào mùa hè hoặc cuối hè.

a. Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh của giống hoa địa lan Cymbidium.

* Nhiệt Độ:

Địa lan cần nhiệt độ thay đổi ngày nóng, đêm lạnh. Ban ngày 27 – 32°C ban đêm 10 – 15°C. Địa lan có thể chịu nóng tới 37°C và lạnh tới – 1°C miễn là không đóng băng, ngoài ra nếu không có sự cách biệt giữa ngày và đêm tối thiểu từ 13°C cho đến 16°C, hầu như địa lan sẽ không ra hoa.

* Ánh Sáng:

– Địa lan cần nhiều ánh nắng, nhưng phải che lưới để phòng bị cháy lá. Nhiều ánh sáng sẽ dễ ra hoa, có nhiều hoa hơn và mầu sắc sẽ trung thực hơn, thiếu ánh sáng sẽ làm cho hoa nhạt đi. Không thể nuôi địa lan ở trong nhà hoặc ở những nơi rợp mát. Địa lan vẫn ra hoa không cần phân bón, nếu đầy đủ ánh sáng, nhưng nếu có phân bón thì sẽ có nhiều hoa hơn. Thật ra ánh sáng mới là thức ăn chính cho cây cỏ bông hoa, còn phân bón chỉ là thuốc bổ mà thôi.

* Ẩm Độ:

Địa lan cần độ ẩm từ 40 – 70%, mùa hè cần tưới nước xuống đất hay phun sương vào buổi sáng hay chiều để tăng thêm độ ẩm.

* Tưới nước:

Địa lan cần tưới nước mỗi tuần một lần, nhưng mùa hè cần tưới nhiều hơn, có thể tưới 2 – 3 lần tùy theo địa phương, không nên để cây bị thiếu nước lúc cây đang phát triển, khi cây đã ngưng tăng trưởng bớt tưới nước, nhưng đừng để cây bị khô rễ, sẽ làm cho cây bị khựng lại, và có thể sẽ không ra hoa.

b. Một số loài lan Cymbidium.

  • Loài lan Cymbidium Bethlehem.

Loại này có hoa trắng điểm hồng, môi điểm màu hồng sẫm. Hoa nở vào mùa Đông và sống 8 – 10 tuần.

Loài lan Cymbidium Bethlehem.
Loài lan Cymbidium Bethlehem.

  • Loài lan Cymbidium erythrostylum.

Chủng loại lan rất đẹp này có nguồn gốc ở Việt Nam, có cánh hoa chung quanh bung ra để ôm lấy môi. Hoa có màu trắng toát rất đẹp. Nở vào mùa Thu và mùa Đông.

Loài lan Cymbidium erythrostylum.
Loài lan Cymbidium erythrostylum.

  • Loài lan Cymbidium insigne “Mrs Carl Holmes”.

– Loại lan cao này gốc từ Việt Nam và Trung Quốc. Trồng trên mặt đất và ra những cọng hoa dài đến 1,5m. Hoa có thể sống 3 – 5 tháng và có màu sắc khác nhau từ hồng đậm đến trắng. Hoa nở vào mùa Xuân.

Loài lan Cymbidium insigne “Mrs Carl Holmes”.
Loài lan Cymbidium insigne “Mrs Carl Holmes”.

  • Loài lan Cymbidium Jocelyn.

Có cánh hoa lớn màu xanh lục và môi màu trắng sứ có hình móng ngựa đỏ là đặc điêm nổi bật của loại lan này. Hoa nở vào màu Đông.

Loài lan Cymbidium Jocelyn.
Loài lan Cymbidium Jocelyn.

  • Loài lan Cymbidium Sarah Jean “ice Cascade”.

Đây là loại lan có hoa màu trắng, chính giữa màu vàng, hoa rộng khoảng 5cm trên những cọng hoa buông lủng lẳng. Hoa nở vào mùa Xuân.

Loài lan Cymbidium Sarah Jean “ice Cascade”.
Loài lan Cymbidium Sarah Jean “ice Cascade”.

  • Loài lan Cymbidium tracyanum.

Loại lan này phát triển thân lá tương đối mạnh, chúng có rất nhiều màu ẩn trong hoa, các cánh hoa có màu nâu hồng, môi màu trắng xen đỏ. Hoa nở vào mùa Hè.

Loài lan Cymbidium tracyanum
Loài lan Cymbidium tracyanum.

Add a Comment

Your email address will not be published.