CÁC BẠN CÓ BIẾT LAN HÀI HỒ CHÍ MINH?
Một quốc gia ở Đông Phi, có tên là nước Cộng hòa Djibouti đã phát hành một bộ tem giới thiệu Lan hài của Việt Nam (xem ảnh), loài lan hài được Djibouti đặt tên là Paphiopedilum hochiminh orchid.
Cũng xin nói thêm cho rõ, Việt Nam ta có hai loài lan hài đặc hữu, đó là Paphiopedilum vienamense và Paphiopedilum delenatii. Lan hài Paphiopedilum delenatii, có một số phận khá long đong. Loài lan đặc hữu này được nhà thực vật học người Pháp tên là Poilane phát hiện vào năm 1922 ở tỉnh Khánh Hòa. Một số nhánh của cây lan delenatii được đưa về trồng ở Pháp, nhưng chúng đã không sống được lâu.
Bị quên lãng bởi chiến tranh, sau năm 1975, một số nhà sưu tầm cố gắng tìm kiếm lan Delenatii ở Khánh Hòa, nhưng không thể thấy bóng dáng loài cây này. Lan Delenatii được xem như đã tuyệt tích.
Bất ngờ, vào năm 1990, các nhà sinh vật lại tìm thấy lan delenatii trong những cây lan xuất cảng làm được liệu ở Trung Quốc. Kể từ đó, giống lan hài này đã được phục hồi.
Lan hài Paphiopedilum vietnamense, cây lan “mẹ” tạo ra lan hài Hồ Chí Minh thì có một số phận ít sóng gió hơn. Cũng là một loài cây đặc hữu, lan Vietnamense được phát hiện vào năm 1998 ở Cao Bằng. Cái tên giàu ý nghĩa Vietnamense (Việt Nam) là do hai nhà trồng lan người Đức là ông Olaf Gruss và ông Holger Perner đặt.
Theo ông Đỗ Khắc Tài, một nhà sưu tầm hoa lan, đang sinh sống tại thành phố Bochum, Đức, lan hài Hồ Chí Minh là một loài cây lai giữa hai loài lan hài bản địa đặc biệt quý hiếm của Việt Nam. Hai loài này có tên khoa học lần lượt là Paphiopedilum delenatii và Paphiopedilum vietnamense. Nhưng sở dĩ tên Paphiopedilum hochiminh chưa được các cơ quan liên quan của thế giới công nhận do Hiệp hội hoa lan quốc tế chưa công nhận tên gọi này.
Năm 1999, ông Popow, một nhà trồng lan người Đức đã nhân giống thành công cây lan Delenatii với cây lan Vietnamense. Năm 2002, cây lai nở hoa và được ông đặt tên theo tên vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam: Paphiopedilum Ho Chi Minh, nghĩa là lan hài Hồ Chí Minh.
Khi Popow đem mẫu lan hài Hồ Chí Minh đi chứng nhận, ông không xuất trình được giấy tờ hợp pháp của cây cha và cây mẹ bởi vì cả hai loài cây này đều nắm nằm trong danh sách cấm xuất cảng của CITES (Công ước quốc tế về buôn bán các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp).
(Ph.T.Kh. sưu tầm)
Paphiopedilum hochiminh (Paph. vietnamense x Paph. delenatii)