Phân giống (Subgenus) Sigmatopetalum (Tiếp)
- Paphiopedilum bougainvilleanum Fowlie ex Stiles & Fowlie
Trùng tên
Paphiopedilum violascens var. bougainvilleanum (Fowlie ex Stiles & Fowlie)
Dẫn nhập
Paphiopedilum bougainvilleanum được tìm thấy bởi McKillop, chủ nhân của vườn cây trên đảo Bougainville và được Fowlie mô tả trong một bài viết cùng với Allan Stiles. Những mô tả được dựa trên một cây do Clayton B. Wentworth sưu tập, đã ra hoa ở Los Angeles vào năm1969.
Paphiopedilum bougainvilleanum có qua hệ gần gũi với Paph. violascens và Paph. wentworththianum. Từ cây đề cập trước, nó có thể ít nhiều khác nhau chủ yếu bởi màu xanh của hoa, ở đó màu đỏ tía chỉ xuất hiện ở riềm của cánh hoa và ở lá đài sau. Fowlie đã nêu lên sự khác biệt trong nhóm mới đối với Paph. wentworthianum ở chỗ “riềm của các cánh hoa có lông mịn” và “các cánh hoa có hình dạng khác và miếng nhụy lép không phải là hình bán nguyệt (mà không phải là những vết khắc hẹp)”. Ông ta đã sai khi căn cứ vào lông trên các cánh hoa, bởi vì đặc điểm này cũng xuất hiện ở Paph. wentworthianum. Miếng nhụy lép có đôi chút giống với Paph. wenworthianum ở chỗ hai răng bên của nhụy lép không nhọn. Ngoài ra, hình thể của miếng nhụy lép cũng thay đổi, và như đã trao đổi ở trên, đặc tính rõ rệt nhất là trung gian giữa miếng nhụy lép của Paph. violascens với Paph. wentworthianum. Cách tốt nhất để phân biệt Paph. bougainvilleanum với Paph. wentworthianum, nếu như ai đó không muốn đề cập đến màu sắc của hoa, thì hãy xem xét hình dạng của cánh hoa ở cây Paph. violsacens thì uốn cong xuống, còn ở cây Paph. wenworthianum thì thẳng và ngang sang hai bên. Fowlie cũng cho rằng lá của chúng cũng có những sự khác biệt giữa Paph. violascens và Paph. wentworthianum. Lá của nhóm Paph. wenworthianum hẹp hơn và có đốm màu xanh đậm, trong khi đó lá cùa Paph. violascens như cái bàn cờ. Lá của các loài thuộc Paphiopedilum cũng có những đốm khác nhau , vì thế không nên nhấn mạnh đặc điểm này.
McKillop khi xem xét loài Paph. bougainvilleanum cho rằng đặc tính của chúng không thuần nhất về màu sắc, một số thì màu xanh, số khác màu vàng, và thỉnh thoảng lại phát hiện ra màu trắng. Điều này không chỉ cho thấy nơi sinh trưởng của chúng không chỉ ở một nơi mà có những điểm cho thấy chúng là những loài khác nhau. Xét vì các mẫu cây có màu hoa trắng khá khác biệt có thể giải thích trong phạm vi cây Paph. bougainvilleanum thuần chủng. được cho là sự hiện diện ở các cây mẫu có hoa vàng là một điều khó hiểu, vì vậy cần phải được nghiên cứu kỹ hơn nữa về nguồn gốc tại nơi sinh trưởng của chúng.
Paphiopedilum bougainvilleanum đã được coi như là cùng loài với Paph. violascens (Braem, 1988), một biến loài của Paph. violascens (Koopowitz, 1995, 2000) và là một loài riêng biệt (Stiles & Fowlie 1971; Karasawa &Saito, 1982; Cribb, 1987, 1998). Về những quan điểm kể trên vẫn còn nhiều tranh cãi. Xem thêm cuộc thảo luận về phức hợp Paph. violascens.
Nguồn gốc tên gọi
Tên bougainvilleanum được đặt cho hòn đảo của tỉnh Bougainville, nơi người ta tìm thấy cây mẫu.
Mô tả
Paphiopedilum bougainvilleanum thuộc loài thảo mộc. Mỗi cây mang trên nó từ năm đến mười một lá, lá có hình ê-lip hẹp, chiều dài của lá từ 14 đến 25 cm, rộng 2,5 đến 4,5 cm, ở đỉnh có cái giống ba chĩa. Màu của lá là xanh xỉn và có những đường kẻ rất mảnh, những đốm màu xanh đậm. Trên mỗi voi hoa thường chỉ có một hoa. Cuống hoa dài 9 đến 25 cm, màu xanh xỉn, bao phủ bởi một lớp lông màu tím hồng. Lá đài sau hình ô-van, đầu tù hoặc nhọn, dài 3,1 đến 3,8 cm, rộng 3,2 đến 4,1 cm. Màu của lá đài sau là nền trắng, có những sọc đậm màu xanh đậm, phần riềm ở chân đôi khi nổi bật màu tím hồng. Lá đài bên hợp lại thành một hình trứng trũng lòng, đầu nhọn dài 2,5 đến 2,8 cm, rộng 1,5 đến 1,8 cm nền màu trắng với những sọc xanh. Các cánh hoa cong hình lưỡi liềm, hình ê-lip hẹp, đầu tù, dài 4,5 đến 5,2 cm, rộng 1,5 đến 2 cm, có lông tơ. Màu của cánh hoa cũng trắng với những đường vân xanh và phần đầu cánh hoa ánh lên màu tím đỏ, đôi khi màu này xuất hiện ở toàn phần đầu của cánh hoa. Môi của hoa chia làm ba thùy, dài chừng 4 đến 5 cm, rộng 1,7 đến 2,7 cm, màu xanh với các vân màu xanh đậm. Thùy chính của môi có hình như chiếc mũ kết lật ngửa, hẹp dần ra phía đầu. Miếng nhụy lép có hình bán nguyệt, dài 8 đến 10 mm, rộng 11 đến 14 mm, có một chút lông, màu xanh với một mảng nhỏ xanh đậm hơn, đầu miếng nhụy lẹp xẻ như hai cái răng.
Phân bố va thói quen sinh trưởng
Nguồn gốc từ Đảo Bougainville. Là loài đặc hữu của đảo này. Chúng mọc gần Kieta, thường thì trong những khu rừng trên núi có độ ẩm rất cao. Người ta cho biết cây này thường mọc trên độ cao khoảng 1.200m, nhưng người ta cho biết cây đã được tìm thấy thì trên độ cao 1.850 m, thường mọc trên thân các cây gỗ và rễ của chúng bám vào chỗ có rêu dày, hoặc trên đất, nơi có lá mục hoặc trên các mảnh cây đã bị phân hủy.
Mùa ra hoa
Trong nuôi trồng, Paphiopedilum bougainvilleanum thường ra hoa từ tháng Chín qua tháng Mười hai. Trong điều kiện thiên nhiên chúng nở hoa vào cuối xuân và sau đó lại ra hoa tiếp vào cuối thu./.