Kẻ Nhàn Tản

1. Giới thiệu chung về cuốn sách

• Thông tin cơ bản: “Truyện ngắn A.P. Chekhov” là tuyển tập 27 truyện ngắn của nhà văn Nga Anton Pavlovich Chekhov, được dịch từ tiếng Nga bởi Phan Hồng Giang và Cao Xuân Hạo. Cuốn sách thuộc “Tủ sách Tinh hoa Văn học” do NXB Hội Nhà Văn và công ty phát hành Phương Nam ấn hành năm 2011.

• Mục tiêu: Cuốn sách nhằm mang đến cho độc giả Việt Nam một bức tranh chân thực về xã hội Nga cuối thế kỷ 19, đồng thời khám phá tài năng văn chương độc đáo của đại văn hào A.P. Chekhov.

2. Tóm tắt từng chương một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ ý chính

Cuốn sách “Truyện ngắn A.P. Chekhov” bao gồm 27 truyện ngắn, mỗi truyện khắc họa một lát cắt khác nhau của xã hội Nga cuối thế kỷ 19.

a. Những truyện ngắn phản ánh sự cứng nhắc, quan liêu và tâm lý tự ti của con người trong xã hội Nga:

• Cái chết của một viên chức: Châm biếm sự tự ti, nhút nhát đến mức bệnh hoạn của viên chức Tsêrviakốp, người vì một cái hắt hơi vô tình mà liên tục xin lỗi vị tướng Brigialốp đến khi chết vì sợ hãi.

• Anh béo và anh gầy: Phơi bày sự tha hóa của con người trước quyền lực, địa vị khi người bạn gầy gò bỗng trở nên khúm núm, sợ hãi trước người bạn béo đã leo lên chức cao.

• Phẫu thuật: Châm biếm sự mê tín dị đoan của lão trợ tế Ephim và sự tắc trách, thiếu chuyên nghiệp của viên y sĩ Kuriatin.

• Con kỳ nhông: Chế giễu thói a dua, xu nịnh, thay đổi thái độ theo quyền lực của viên cảnh sát Ôtsumelốp trong vụ con chó cắn người.

• Mặt nạ: Kể về gã triệu phú Piatigorốp, người đội mặt nạ phá rối buổi dạ hội của giới trí thức để rồi sau đó lộ mặt và được mọi người khoan dung.

• Lảo quản Prisưbeép: Châm biếm lão quản Prisưbeép, kẻ luôn ra oai dạy bảo người khác, tự cho mình là người am hiểu luật pháp nhưng lại vi phạm luật pháp.

b. Những truyện ngắn phản ánh sự buồn tẻ, vô vị và bất hạnh của con người trong cuộc sống:

• Một chuyện đùa: Kể về một trò đùa tai hại của chàng trai trẻ với cô gái Nađia, khi anh nói lời yêu nàng trong lúc hai người trượt tuyết.

• Vanka: Xúc động kể về cậu bé mồ côi Vanka viết thư cho ông nội, cầu xin ông đưa mình về quê thoát khỏi cảnh khổ cực ở nhà ông thợ giày.

• Chuyện đời vặt vãnh: Thể hiện nỗi buồn tê tái của mối tình đã nguội lạnh giữa Bêliaép và Onga Ivanốpna, đồng thời khắc họa nỗi cô đơn, lạc lõng của cậu bé Aliôsa.

• Chai rượu sâm banh (Chuyện của một kẻ vô lại): Kể về cuộc sống buồn tẻ, vô vị và sự tha hóa của viên trưởng ga xép “tôi” khi đánh rơi chai rượu sâm banh quý giá.

• Hai kẻ thù: Khắc họa nỗi đau khổ của bác sĩ Kirilốp khi mất con và sự tuyệt vọng của Abôghin khi vợ ốm nặng, đồng thời phơi bày sự ích kỷ, vô tâm của con người khi đối diện với nỗi đau của người khác.

• Vêrơska: Thể hiện nỗi cô đơn, trống rỗng và sự bất lực của tâm hồn khi Ôgơnép từ chối tình yêu chân thành của cô gái Vêrơska.

• Vé trúng số: Châm biếm tâm lý háo hức, tham lam khi Ivan Đơmitơríts và vợ tưởng vé số của mình trúng giải thưởng lớn.

• Điều bí ẩn: Kể về Navaghin, người ám ảnh bởi chữ ký bí ẩn “Phêđiukốp” trên tờ giấy treo ngoài hành lang.

• Mưa dầm: Khắc họa nỗi buồn chán, vô vị và sự lo lắng của Nađegiơđa Philíppốpna khi chồng đi vắng lâu ngày không về, đồng thời thể hiện sự lạc lõng, cô đơn của người chồng – luật sư Kơvasin.

• Một tấn kịch: Kể về sự khốn khổ của Paven Vaxilíts khi phải nghe nữ sĩ Muraskina đọc vở kịch dài lê thê, nhàm chán.

c. Những truyện ngắn phản ánh tình yêu thiên nhiên, sự khám phá thế giới nội tâm và những προβληματισμοί về cuộc sống:

• Thảo nguyên (Chuyện một chuyến đi): Kể về chuyến đi của cậu bé Iegoruska theo ông cậu và cha Khrixtophor đi bán lông cừu, qua đó khám phá thảo nguyên rộng lớn và thế giới nội tâm của các nhân vật.

• Nữ hầu tước: Phơi bày lối sống giả tạo, xa hoa, thiếu lòng nhân ái của nữ hầu tước Vêra Gavrilốpna qua lời chỉ trích của bác sĩ Mikhain Ivanôvíts.

• Cơn bệnh thần kinh: Khắc họa nỗi ám ảnh, day dứt của sinh viên Vaxilép khi chứng kiến thế giới trụy lạc của những người phụ nữ làng chơi.

• Người trong bao: Kể về Bêlikốp, người luôn muốn “sống trong bao” để tránh xa thế giới bên ngoài; qua đó châm biếm lối sống thu mình, sợ hãi và bảo thủ.

• Iônứts: Thể hiện sự tha hóa, lạnh lùng của bác sĩ Xtarxép sau mối tình tan vỡ với Êkatêrina Ivanốpna.

3. Phân tích nhân vật chính

Mỗi truyện ngắn trong tuyển tập này đều có nhân vật chính riêng, được khắc họa với tâm lý, tính cách và số phận riêng.

• Những nhân vật tự ti, nhút nhát: Tsêrviakốp (“Cái chết của một viên chức”), người bạn gầy (“Anh béo và anh gầy”), Ôtsumelốp (“Con kỳ nhông”).

• Những nhân vật buồn tẻ, vô vị: “Tôi” (“Chai rượu sâm banh”), Bêliaép (“Chuyện đời vặt vãnh”).

• Những nhân vật đau khổ, dằn vặt: Kirilốp và Abôghin (“Hai kẻ thù”), Ôgơnép (“Vêrơska”), Nađegiơđa Philíppốpna (“Mưa dầm”).

• Những nhân vật cô độc, lạc lõng: Bêlikốp (“Người trong bao”), Xtarxép (“Iônứts”).

4. Phân tích các nhân vật phụ

Ngoài nhân vật chính, các nhân vật phụ cũng góp phần quan trọng tạo nên bức tranh xã hội đa dạng và đầy mâu thuẫn.

• Tướng Brigialốp (“Cái chết của một viên chức”): Đại diện cho quyền lực, địa vị khiến Tsêrviakốp khiếp sợ.

• Lão trợ tế Ephim (“Phẫu thuật”): Thể hiện sự mê tín, dị đoan của một bộ phận người dân.

• Viên cảnh sát Ôtsumelốp (“Con kỳ nhông”): Biểu tượng cho thói a dua, xu nịnh, thay đổi thái độ theo quyền lực.

• Cậu bé Aliôsa (“Chuyện đời vặt vãnh”): Gợi lòng thương cảm bởi nỗi cô đơn, lạc lõng của một đứa trẻ.

• Bà Mavra (“Người trong bao”): Thể hiện lối sống thu mình, trốn tránh thế giới bên ngoài.

• Cha Khrixtophor (“Thảo nguyên”): Là người hiền lành, yêu đời, giàu lòng nhân ái.

• Nữ hầu tước Vêra Gavrilốpna (“Nữ hầu tước”): Biểu tượng cho sự giả tạo, xa hoa và thiếu lòng nhân ái.

5. Phong cách viết của tác giả

• Ngôn ngữ và giọng văn: Chekhov sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với cuộc sống hàng ngày, đồng thời lồng ghép nhiều chi tiết hài hước, châm biếm.

• Cách xây dựng bối cảnh: Bối cảnh trong truyện thường là những lát cắt thực tế của xã hội Nga cuối thế kỷ 19.

6. Chủ đề và thông điệp chính

Các truyện ngắn của Chekhov xoay quanh những chủ đề:

• Sự cứng nhắc, quan liêu và tâm lý tự ti của con người trong xã hội Nga.

• Nỗi buồn tẻ, vô vị và bất hạnh trong cuộc sống.

• Tình yêu, sự cô đơn và khát vọng hạnh phúc.

Thông điệp chính mà Chekhov muốn gửi gắm:

• Hãy nhìn lại chính mình, nhìn xem chúng ta đang sống như thế nào?

• Hãy phản kháng lại sự bất công, bảo thủ, giả tạo trong xã hội.

7. Ý nghĩa và ảnh hưởng của cuốn sách

“Truyện ngắn A.P. Chekhov” là tác phẩm kinh điển của văn học Nga và thế giới.

• Ý nghĩa: Cuốn sách mang đến bức tranh chân thực về xã hội Nga cuối thế kỷ 19, đồng thời khám phá thế giới nội tâm phức tạp của con người.

• Ảnh hưởng: Truyện ngắn của Chekhov đã ảnh hưởng đến nhiều thế hệ nhà văn trên thế giới, trong đó có các nhà văn Việt Nam.

8. Đánh giá cá nhân

• Ưu điểm:

  • Văn phong giản dị, gần gũi, hài hước.

  • Nhân vật được khắc họa chân thực, sống động.

  • Bức tranh xã hội đa dạng, đầy mâu thuẫn.

  • Gợi nhiều suy ngẫm về cuộc sống và con người.

• Nhược điểm:

  • Bối cảnh trong truyện có thể hơi xa lạ với độc giả Việt Nam.

Kết luận: “Truyện ngắn A.P. Chekhov” là tuyển tập đáng đọc đối với những ai quan tâm đến văn học Nga và muốn khám phá tài năng của đại văn hào A.P. Chekhov.