LÃO HENRI NAVARRE NÓI THẾ
Năm 1954, khi quân Pháp thua Việt Minh trên trận quyết chiến chiến lược ở Điện Biên Phủ, tiếp đến là chịu đặt bút ký vào bản Hiệp định đình chiến ở Đông Dương, tại Geneve (Thụy Sĩ). Như vậy, đó là thời điểm chấm dứt trên 80 năm thực dân Pháp đô hộ xứ Đông dương, gồm Việt – Miên – Lào.
Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh phong quân hàm đại tướng cho chiến sĩ Võ Nguyên Giáp, có người xin cụ cho biết dựa trên tiêu chí nào để phong quân hàm. Cụ Hồ bảo (đại ý), người nào đánh bại tướng địch thì phong là tướng. Như vậy, từ ngày khởi binh đến khi kết thúc cuộc chiến chống Pháp, đại tướng Võ Nguyên Giáp đã loại khỏi mặt trận 7 tướng tài của Pháp.
Đầu tiên là tướng 4 sao Philippe Leclerc (8/1945 – 5/1948); tiếp là tướng 4 sao khác, đó là Etienne Valluy (bị triệu hồi vì thất bại trong chiến dịch thu đông năm 1947); tiếp theo là C. Blaijat (5/1948 – 9/1949); ông tướng 4 sao tiếp theo là M. Corgente (9/1949 – 12/1950); lần tiếp theo không còn là tướng 4 sao nữa mà chính phủ Pháp cử hẳn tướng 5 sao sang chiến trường Đông dương, đó là ông Delattre De Tassigny, đây là viên tướng giỏi nhất nước Pháp, nhưng rồi cuối cùng cũng được gắn cái mác tướng bại trận, và bị thay thế bởi tướng 4 sao khác, đó là tướng Raul Salan, song ông tướng này cũng chỉ trụ được có 2 năm (12/1951 – 5/1953). Ông tướng cuối cùng trên chiến trường Đông dương là Henri Navarre, cũng là tướng 4 sao.
Nói chính xác thì chính phủ Pháp đã ném vào chiến trường Đông dương tới 7 vị tướng 4 và 5 sao, có thể kể thêm tướng Ely thay cho Navarre, nhưng tướng Ely sang tới nơi thì chỉ còn nhiệm vụ thu quân về nước, bởi lúc đó Điện Biên Phủ đã thất thủ và tướng Christian de Castries (ta quen gọi là tướng Đờ Cát) phải dơ cao tay đầu hàng Việt Minh ở Điện Biên Phủ.
Nhưng chính tướng Navarre mới là ông tướng bị thua đậm nhất ở chiến trường Đông dương, trận thua đau nhất của ông ta là ở Điện Biên Phủ. Nhưng ông tướng này, do ở lâu trên chiến trường Đông dương, nên phần nào đó, ông ta hiểu tính cách của người dân ba nước Việt, Miên, Lào. Lão nghe người ta nói lại, đã có lần ông nói với một cán bộ Việt Minh, rằng “nếu các vị bày ra một mâm cơm, bên cạnh mâm cơm các vị để một thanh kiếm rồi mời người Lào đến, người này ăn xong thì ông ta ra về; còn nếu ông mời một người Campuchia đến ăn, người này ăn xong sẽ cầm kiếm đâm chết chủ nhà”. Đó là lão Navarre nói.
Câu nói đó cứ ám ảnh lão mãi, rồi lão đối chiếu với thực tế lịch sử đã xảy ra thì, theo lão có khi lão tướng Navarre nói có phần đúng. Chả thế mà, khi chính quyền Phnom Penh hiện nay mới được thành lập, nước Nga đã cho vay 1,5 tỷ USD, nhưng khi Nga đòi mãi không được đành xóa đi 1 tỷ USD nợ, nghe đâu còn lại trên 400 triệu USD nhưng hình như chính phủ ông Hun muốn sù, quyết không trả. Những lúc khó khăn, bạn bè đưa tay ra giúp, nhưng rồi chính đại diện Campuchia ở Liên hợp quốc đã bỏ phiếu lên án Nga, cho rằng Nga đã xâm lược Ukraine, trong khi Việt Nam và mấy nước nữa bỏ phiếu trắng. Ngay cả khi đại diện Mỹ bỏ phiếu chống nghị quyết lên án Nga thì người của ông Hun vẫn bỏ phiếu thuận. Lấy oán trả ơn là vậy.
Trên truyền thông, người ta chiếu cảnh các cuộc biểu tình của người Campuchia phản đối Việt Nam (!); gần đây nhất là cuộc biểu tình đòi Việt Nam phải đền bù chiến tranh vì đã “dám mang quân sang đánh Khmer đỏ để cứu dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng”. Ấy thế mà chính phủ của cha con ông Hun chắc bị khói làm mờ mắt, mờ não nên không thấy mà cũng chẳng nói việc làm đó là đúng hay sai!
Xét về bản chất, chiến dịch quân sự đặc biệt mà Nga tiến hành ở Ukraine không khác mấy với đoàn quân tình nguyện Việt Nam đánh đổ chế độ diệt chủng Khmer đỏ năm 1979 để cứu dân Campuchia và tự cứu mình. Nhưng rồi, khi 9 nước của ASEAN lên án Trung quốc về những hoạt động của họ ở Biển Đông thi Campuchia (đương kim chủ tịch ASEAN) không cho ra tuyên bố chung. Trong khi lên án Nga, ông Hun có nhắc đến lịch sử “nước láng giềng” đem quân sang đánh kẻ phản trắc, ông ta cho rằng đó vẫn là một cuộc chiến xâm lược, cần lên án!
Gần đây, khi cảm thấy Trung quốc không còn mặn mà với những yêu cầu từ phía Campuchia, thì chính quyền Campuchia quay sang lả lơi với Philippines, với Nhật, với Mỹ, và muốn ve vãn những quốc gia này thì phải lên án Nga để lấy lòng họ. Cũng vẫn cái kiểu sớm nắng chiều mưa, vậy các nước không đề cao cảnh giác sao được?./.
Hình trong bài: Tướng Pháp Henri Navarre khi còn ở Hà Nội.
Ngày 16/04/2025
Ngã Thị Dã