Phần IV: CHÚNG MÀY TỪ ĐÂU TỚI?
Xưa nay nhiều người trên thế giới chẳng biết gì về đất nước Việt Nam, nói đến Việt Nam là họ nói đến một nơi (không phải là một nước) chiến tranh liên miên. Từ đời tổ tiên của họ đã có chiến tranh, đã từng chiến đấu chống chiến tranh. Có mấy nước thuộc phe XHCN thì biết nhưng cũng lại biết với lòng thương hại, nên giúp được gì thì giúp! Cũng giống như bây giờ các bạn nghe về Somali, về Syri, về Li-bi…nghe đến những tên ấy là người ta nghĩ ngay đến chiến tranh liên miên.
Ngày đoàn quân của chúng tôi đi sang các nước, với một tâm trạng háo hức, một tư thế không thể đứng ưỡn ngực trước thiên hạ. Một tốp chừng vài chục anh tóc đen, da vàng, mũi tẹt, đi đâu thì đi cả đoàn. Vì thế gặp người bản xứ, câu đầu tiên người ta hỏi “chúng mày từ đâu tới? (where you come from?).
Cũng có anh không dám nhận mình là người Việt Nam, nhận là người Nhật, song nhìn cách mua sắm thì chẳng giống người Nhật chút nào! Tuy vậy, đại đa số chúng tôi nhận mình là người Việt Nam, đến từ Việt Nam.
Một sáng chủ nhật, mấy anh bạn của chúng tôi ra chợ trời ở quảng trường trong thành phố Stockholm (Thụy điển). Gặp một anh bạn Thụy điển bán đồng hồ trên một cái khay gỗ. Anh ta cũng hỏi:
- Chúng mày từ đâu tới?
- Từ Việt Nam
- Việt Nam Hà Nội hay Việt Nam Sài gòn?
- Sài gòn.
Anh ta mừng rỡ khôn xiết, mãi anh ta mới nói:
- Tao ngày xưa lái máy bay trực thăng cho quân đội Mỹ, đóng quân tại Đà Nẵng.
Nói rồi, anh ta lấy tặng cho mỗi anh bạn của tôi một cái đồng hồ đeo tay và còn hẹn cứ chủ nhật ra chợ chơi để nói chuyện.
Cũng câu hỏi “chúng mày từ đâu tới”, nhưng lại là ở Bangkok, Thái Lan. Ở cái xứ quanh năm nắng nóng như Bangkok mà khi ra phố chúng tôi vẫn đầy đủ lệ bộ – áo bỏ trong quần, cà-vạt thắt cổ, vì vậy người Thái tưởng chúng tôi là dân Nhật. Khi nghe chúng tôi nói từ Việt Nam qua, thì họ “à” lên một tiếng rồi làm động tác bắn súng, miệng kêu “pằng, pằng!”. Thời đó người ta hiểu về Việt Nam và biết về Việt Nam chỉ có vậy. Thời đó cũng qua rồi, ngày nay vị thế của Việt Nam trên thế giới đã khác và sẽ còn khác nữa, còn khác như thế nào thì đó là trách nhiệm của các bạn trẻ, phải thế không các bạn?
Ph.T. Khoa
(Kỳ sau: TRÊN VÀNH ĐAI BẮC CỰC)
Tại ga xe lửa Stockholm, Thụy điển
Ở phim trường Hollywood (Mỹ)
Ở nước CH Ireland