LAN CHÂU Á (Tiếp theo)
Tông Dendrobium
Đây là một trong những tông lớn nhất trong gia đình nhà lan. Bao gồm hai giống chính, Dendrobium với 900 loài và Eria với 400 loài. Giống thứ ba, Porfax là một giống nhỏ. Đã có thời New Guinea xuất hiện trở thành trung tâm của sự phát triển của Dendrobium. Các loài thuộc giống này được tìm thấy trải quan Đông nam Á và miền nam Trung hoa, Nhật bản, Ấn độ, Sri Lanka, Úc và New Zealand.
Các thành viên của tông Dendrobium rất dễ nhận biết bởi vì chúng không có sự biến đổi nhiều về hoa. Các vòi hoa bao giờ của chĩa sang hai bên (vì chúng xuất phát từ cuốn lá) với một hoặc một số hoa cùng xuất phát từ một nhóm nhỏ các lá bắc. Trụ hoa được phát triển thành chân trụ, liên kết về cả hai phía bởi phần chân của các lá đài bên trông giống cái cằm của người. Các lá đài tạo thành một hình tam giác trong khi các cánh hoa thì khác với các lá đài, hoặc to hơn hoặc nhỏ hơn. Môi có ba thùy với một cái gốc hẹp được liên kết với chân của trụ hoa hình thành một cái cựa. Dendrobium có 4 khối phấn, trong khi Eria thì có 8.
Giống Dendrobium
Dendrobium trở thành rất phổ biến cho đến nay cho nên người ta trồng nhiều, chúng vừa đẹp vừa nhiều hoa lại cứng cáp. Dendrobium là một giống lớn nhất với 900 loài. Giống này được phân bố rộng khắp từ Korea và Nhật Bản, vùng Indo-Malaysia đến Úc và New Zealand và đi tới các hòn đảo ở Pacific, tập trung nhiều nhất là ở New Guinea.
Tên ‘Dendrobium’ được hình thành từ tiếng Hy-lạp, ‘dendro’ và ‘bios’ có nghĩa là ‘cây’ và ‘đời sống’, tên của nó nói lên rằng đó là loài lan biểu sinh ‘sống ở trên cây’. Dendrobium là giống lan có giả hành chuyển hóa cấu trúc thực vật và hình dạng của hoa. Những giả hành mập mạp của chúng thường có chiều dài vài centimetre ở một số loài, ở một số loài khác thì dài đến vài mét . Các lá của giống này thường phẳng, mặc dù có một số loài là hình trụ và xuất phát từ gốc; một vài loài khác thì buông rủ. Vòi hoa của một số loài thì đầu thân hoặc gần đầu thân có thể nhiều hoặc ít hoa. Các lá đài bên thường tạo thành hình tam giác và liên kết với trụ hoa ở phần chân trụ hoa và trống giống cái cằm. Phần chân của môi cũng liên kết với phần chân của trụ hoa, đôi khi mở sang hai bên tạo thành một cái móng.
Giống Dendrobium lớn thường được phân chia ra thành 20 chi. Việc lai tạo ở vùng đất thấp (chủ yếu ở Singapore, Malaysia và ở Hawaii) thì tập trung vào hai chi, đó là Phalaenanthe và Ceratobium, trong khi đó, ở những quốc gia có khí hậu ôn hòa thì những nhà làm vườn lại quan tâm đến các thành viên của Callista và Eugenanthe. Vừa qua, người ta quan tâm trở lại đối với các cây có tính chất liên chi giữa Latourea và các chi Nigrohirsute và các chi phổ biến như Ceratobium, với triển vọng các cây lai tạo sẽ cho ra đời với Den. macrophyllum. Ở nước Úc, có việc lai tạo khác thường với các loài của Úc như Den. kingianum./.
Hình trong bài: Dendrobium macrophyllum
Kỳ sau: Chi Phalaenanthe