BỔN CŨ SOẠN LẠI
NGƯỜI MẸ DẠY CON THANH LIÊM
Lời nói đầu.
Dân gian có câu “Con hư tại mẹ”, từ đó suy ra, sở dĩ có những người con ngoan cũng là nhờ sự dạy dỗ của người Mẹ. Các câu chuyện dưới đây được nhà giáo dục Hoàng Đạo Thúy viết trong cuốn “Hà Nội thanh lịch”, đã chứng minh cho điều đó. Tôi xin giới thiệu (nguyên văn) với những bạn chưa có dịp đọc cuốn sách này. Đồng thời, đây cũng là một lời nhắn nhủ đến với những bà mẹ có con làm trong bộ máy chính quyền hãy dạy các con mình cho xứng với trọng trách mà những bà mẹ và nhân dân trông đợi.
Chuyện thứ nhất.
“Bà cụ Lý Tam Sơn sinh được người con cách mạng kiên cường là đồng chí Ngô Gia Tự. Nhưng bà cụ còn có một người con khác, đi hướng khác và làm tri huyện Gia Viễn. Cụ viết thư bảo con là ngày rằm sẽ đến chơi với con. Ngày rằm ông huyện đợi mãi, không thấy mẹ. Mười tám mới thấy cụ đến huyện. Ăn cơm xong cụ thu xếp ra tàu. Ông huyện thưa: “Mẹ bảo chơi với con ba ngày, sao mẹ lại về ngay thế?” Cụ bảo: “Thì tao đã đến ba ngày rồi đó. Tao đi khắp huyện, hỏi xem có ai kêu ca về con không. Không ai kêu ca cả, tao mới đến. Thế là ba ngày rồi. Nhà sắp gặt, tao về thôi”.
Chuyện thứ hai.
“Một bà mẹ nữa là bà cụ mẹ ông “tam nguyên Bến Nứa” Trần Bích San. Ông vào làm tri phủ An Nhơn, thấy lụa tốt, mua một tấm, bảo cầm về biếu mẹ. Bà cụ chiêu đãi người “thừa sai” chu tất và gửi một gói vào cho quan phủ. Ông San mở ra, thấy tấm lụa, với … một sợi roi mây. Ông hiểu ngay, lạy mẹ và nằm phục xuống, xin chịu “đòn”. Lỗi là: vì tình riêng mà làm phiền người công”.
Chuyện thứ ba.
“Một bà mẹ nữa, trong triều đình. Vua Thành Thái (*) thích đi săn. Một hôm mưa gió, cứ đi. Về đến cổng thành, thấy thầy học quỳ đón, tâu là thái hậu giận lắm. Vua vội vàng lấy một cái khay, đặt roi mây vào đấy, đặt trước thái hậu, lạy xin chịu tội. Thái hậu bảo: “Biết lỗi rồi, thì tha cho”. Bà vứt cái roi xuống đất, rồi nói thêm: “Làm khổ binh sĩ. Phải đi thưởng đủ cho người ta rồi mới được về”. Vua phải làm đủ việc ấy rồi mới về thay áo”.
Vĩ đại thay, bà mẹ!”./.
(Hết trích)
(*) Theo ông Trần Trọng Kim thì không phải là vua Thành Thái mà là vua Tự Đức.
Tháng Tư, 2017 Ph. T. Kh.