NGƯỜI GIÀ CHIÊM NGHIỆM (96)
Làm người tử tế khó lắm! Chính vì khó thế nên Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn kêu gọi các cán bộ của mình không ngừng rên luyện đạo đức cách mạng. Người nói, làm một người cán bộ phải vừa hồng vừa chuyên, “hồng” tức là đạo đức mà ngày nay người ta nói đó là “tâm”; “chuyên” tức là chuyên môn, là trình độ học vấn mà ngày nay người ta gọi là “tầm”. Hồng trước, chuyên sau, tức là có đạo đức, thường xuyên rèn luyện đạo đức rồi mới nói đến chuyện cống hiến. Nói về phạm trù này thì nói cả ngày không hết và ai ai cũng hiểu nó là cái gì và trong đội ngũ công chức ai là người vừa có “tâm” lại vừa có “tầm”, và ai là người có “tầm” mà chẳng có “tâm”.
Người có tâm, tức là một người tử tế. Muốn có “tầm” thì chỉ cần bỏ ra bốn, năm năm ngồi ghế nhà trường cũng có thể có, nhưng người tử tế thì không phải chỉ rèn luyện ngày một ngày hai mà thành. Chỉ khi nào người đó đã nhắm mắt xuôi tay thì dân mới xác định được đó là một người tử tế hay không.
Qua vụ án MobiFone mua AVG mới thấy con người ta vào sinh ra tử, bốn chục năm rèn luyện, những viên đạn của quân thù lộ diện bắn không bị gục, ấy vậy mà chỉ có ít đồng tiền giấy mỏng tang gió có thể thổi bay mà chúng lại có thể giết chết sự nghiệp của một con người “dành dụm” hàng chục năm trời, suýt nữa thì không chỉ mất sự nghiệp, uy tín mà còn mất mạng nữa!
Vâng, làm người tử tế khó lắm. Trường hợp tôi nói trên và chúng ta cũng thấy ồn ào nơi pháp đình mấy ngày qua, là do bản thân mình, có “chuyên” mà thiếu “hồng”. Không thể trách ai được, hãy tự trách mình thôi. Song tôi đã thấy một vài trường hợp khác, những người ấy luôn muốn và luôn cố gắng để trở thành người tử tế mà điều kiện khách quan không cho họ được làm người tử tế.
Một ông cán bộ quận nọ phải nộp đơn xin thôi việc, sau khi được “ưu ái”, không bị đá văng ra mà là đá hất lên, để một khi đã vào vị trí mới, anh ta sẽ không còn là anh ta nữa, lúc đó người ta sẽ đánh giá năng lực của anh ta, không còn đáp ứng được yêu cầu. Thấy được viễn cảnh đó, anh phải tự nộp đơn xin thôi việc. Thế là những anh chị làm công tác tổ chức phủi tay sạch trơn.
Tôi quen một anh, mình anh chống lại một “đa số thầm lặng” trong một dự án đầu tư. Anh chống lại cấp trên vì những vô lý trong một số điều khoản của bản hợp đồng mà người ta chuẩn bị ký, song không một ai ủng hộ anh vì cái “đa số thầm lặng” ấy, hoặc là “ngậm miệng ăn tiền” hoặc là sợ mất ghế. Thế là anh ta phải nộp đơn xin thôi việc. Anh được toại nguyện, vì họ không muốn có anh là “đồng nghiệp” nữa.
Hãy hiểu cho những người bị lôi ra đứng trước chiếc bục bị cáo. Đôi khi họ cũng muốn làm người tử tế, nhưng khó lắm. Lúc đầu có khi chưa phải họ tham tiền đâu mà là để làm vừa lòng cấp trên, những người chỉ cần một lời nói, họ sẽ được lên cao hơn, cũng chỉ một lời nói có khi họ mất hết chẳng còn gì. Các cụ nhà ta xưa có câu: “Lời nói đọi máu” quả không sai!
Mấy ông này khôn nhưng mà dại. Giá như họ làm như cái anh mà tôi quen, sau khi thôi việc anh trở thành vô hại đối với họ, song họ cũng sợ anh vì tôi nghe đâu anh đã âm thầm ghi âm tất các cuộc thương thảo trong bảy cuộn băng casette để phòng thân. Đã có lần họ năn nỉ anh cho họ xin lại song không có kết quả.
Khó lắm! Làm người tử tế khó lắm! Đôi khi anh muốn làm người tử tế nhưng người ta không cho thì cũng phải chịu. Nhưng dù có khó cũng phải cố gắng thôi, những người còn đương chức, ngoài rèn luyện đạo đức thì cần rèn luyện bản lĩnh nữa để tránh xa các cạm bẫy, để khỏi bị đưa vào cái lò của cụ Tổng, vẫn đang cháy, củi khô củi tươi gì cũng phải cháy! ./.
Ngày 27/12/2019
Ph. T. Kh.